ఈ ఆషాఢంలో అష్టాహ్నిక వత్రం చేస్తే… మీరే సిద్దపురుషులు కావొచ్చు

ఆషాఢ అష్టాహ్నికాలు – విశిష్టత, విధానాలు, దేవతాగణ సేవలో మన ఋషుల సంకల్పం

భారతీయ సంస్కృతిలో ప్రతి మాసానికీ, ప్రతి పక్షానికీ, ఒక ప్రత్యేకమైన ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యత ఉంటుంది. అలా ఆషాఢ మాసంలో జరుగే “అష్టాహ్నికాలు” (Ashtāhnikaalu) అనేవి ఒక విశేషమైన వ్రతాచరణలు. ఇవి ప్రధానంగా జైన సంప్రదాయంలో అత్యంత పవిత్రమైన పర్వదినాలుగా భావిస్తారు, అయితే హిందూ ధర్మంలోనూ కొన్ని ప్రాంతాల్లో ప్రత్యేక పూజలుగా కొనసాగుతున్నాయి. ఈ కథనంలో ఈ ఆషాఢ అష్టాహ్నికాల విశిష్టతను, అవి ఎందుకు నిర్వహించబడతాయో, ఆచరణా విధానాలను, దేవతాగణాలకు సంబంధించిన విశేషాలను తెలుసుకుందాం.

అష్టాహ్నికాలు అంటే ఏమిటి?

అష్టాహ్నికాలు అనే పదం రెండు భాగాలుగా విడగొట్టవచ్చు:

• అష్ట అంటే ఎనిమిది
• ఆహ్నికం అంటే ఒక దినచర్యా క్రమం లేదా పూజా నియమం

కాబట్టి, అష్టాహ్నికాలు అనగా ఎనిమిది రోజులు కొనసాగే నియమిత ఆధ్యాత్మిక కార్యక్రమాల సమాహారం. ఇవి ప్రతి సంవత్సరం మూడుసార్లు నిర్వహిస్తారు:

1. ఆషాఢ అష్టాహ్నికాలు
2. కార్తిక అష్టాహ్నికాలు
3. ఫాల్గుణ అష్టాహ్నికాలు

ఈ మూడు కాలాల్లో చేసే ఆరాధనలు అత్యంత పుణ్యప్రదమైనవిగా భావించబడతాయి.

ఆషాఢ మాసంలో అష్టాహ్నికాల విశిష్టత

ఆషాఢ మాసం అంటే వర్షాకాలం ఆరంభం. జైనుల మతంలో ఈ కాలాన్ని చాతుర్మాస్య ప్రారంభం గా పరిగణిస్తారు. దశదిక్పాలకులకు, తీర్థంకరులకు పూజలు నిర్వహించడం, నియమాల ప్రకారం బ్రతకడం ప్రారంభించడంలో ఆషాఢ అష్టాహ్నికాలకు ప్రత్యేక స్థానం ఉంది.

హిందూ సంప్రదాయంలోనూ ఈ కాలంలో పలు గ్రామీణ దేవతల ఉత్సవాలు, వ్రతాలు ప్రారంభమవుతాయి. దేవతల మేల్కొలిపే కాలంగా భావించబడుతుంది.

అష్టాహ్నికాలలో జరిగే కార్యక్రమాలు

ఆషాఢ మాసం శుక్ల పక్షంలో, షష్ఠి (6వ రోజు) నుంచి ప్రారంభించి తదుపరి ఎనిమిది రోజుల పాటు ఈ అష్టాహ్నికాలు జరుగుతాయి. ఈ కాలంలో చేసే ఆచారాలు:

1. ఉషోదయ స్నానం

ప్రతి ఉదయం సూర్యోదయానికి ముందు పవిత్రంగా స్నానం చేసి శుద్ధ వేషధారణ.

2. దేవతార్చన

దశదిక్పాలకులు, యక్ష, యక్షిణులు, తీర్థంకరులు వంటి దేవతల పూజ.

• పుష్ప, నైవేద్యాలతో అభిషేకం
• లంఠన, దీపారాధన

3. అష్టప్రకారీ పూజ

జైన సంప్రదాయంలో 8 విధాలుగా దేవతా పూజ నిర్వహించబడుతుంది (జల, చందన, పుష్ప, దీప, అక్షత, నైవేద్య, ధూప, నాదం).

4. ప్రత్యేక ఉపవాసం

ఈ కాలంలో ఉపవాసం చేయడం, ఏకభుక్తం (రోజుకి ఒకటే భోజనం), అహింస, సత్యం పాటించడం ముఖ్య నియమాలు.

5. ధ్యానం – స్వాధ్యాయం

శాంతంగా ధ్యానించటం, శాస్త్రపఠనం చేయడం ద్వారా ఆధ్యాత్మిక చైతన్యం పెంచుకుంటారు.

దేవతలు, పూజ విశేషాలు

ఈ సమయంలో పూజించే ప్రధాన దేవతలు:

• వసుపూజ్య స్వామి
• పార్శ్వనాథుడు
• అరహంతులు
• సిద్ధులు
• ఆచార్యులు
• ఉపాధ్యాయులు
• సాధువులు

ఈ పదహారుగురు మహానుభావులను పూజించడం వల్ల అనేక జన్మల పాపాలు తొలగిపోతాయని జైన గ్రంథాలు చెబుతాయి.

పురాణ ప్రస్తావనలు & మూలకథ

ఒక జైన గ్రంథ ప్రకారం, ఒకసారి ఓ బ్రాహ్మణుడు ఈ అష్టాహ్నికాల వ్రతాన్ని ఆచరించి అనంతరం తపోధనుడయ్యాడు. పునర్జన్మలో అతడు తీర్థంకరునిగా అవతరించాడు. ఇది వ్రతానికి ఉండే గొప్ప ఫలితాన్ని సూచిస్తుంది.

మానవీయ కోణం – శాంతి మరియు ఆత్మనియంత్రణ

ఈ ఎనిమిది రోజుల వ్రతాలు మానవునిలో శాంతి, సామరస్య, సహనశీలత వంటి గుణాలను పెంపొందిస్తాయి. ఇవి కేవలం ధార్మిక కార్యకలాపాలు కాదు, జీవనశైలిలో స్థిరత్వం, నియమం తీసుకువచ్చే అనుబంధాలుగా పరిగణించవచ్చు.

సముదాయిక ప్రాముఖ్యత

చాలా ప్రదేశాల్లో, ముఖ్యంగా జైన గుళ్ళల్లో ఈ వ్రతాల సందర్భంగా పబ్లిక్ డిస్కోర్సులు, పూజా కార్యక్రమాలు, సామూహిక భోజనాలు నిర్వహిస్తారు. చిన్నపిల్లలకు కూడా ధర్మ జ్ఞానం కలిగేలా కథా ప్రవచనాలు నిర్వహిస్తారు.

ఫలితం – వ్రతానికి లభించే ఫలమేమిటి?

• పూర్వజన్మ పాప విమోచనం
• దేహ, మనస్సు శుద్ధి
• మోక్ష మార్గం వైపు అడుగు
• ధర్మ బలంతో కుటుంబ శుభం, సుఖశాంతి

ఆషాఢ అష్టాహ్నికాల ఆధ్యాత్మిక సందేశం

ఆషాఢ అష్టాహ్నికాలు మనకు ఆత్మ నియంత్రణ, భక్తి, మరియు సమాజంలో ధర్మవంతమైన జీవన విధానాన్ని తెలియజేస్తాయి. ఇవి కేవలం ఏకాంత పూజలు మాత్రమే కాదు – సమాజాన్ని, కుటుంబాన్ని కలిసి ఆనందించే పుణ్యకాలాలు. జ్ఞానం, భక్తి, మరియు క్రమశిక్షణతో జీవితం ఏరుల దేరులై పోవడానికి ఈ వ్రతాలు దోహదపడతాయి.