జన్మ మానవుడికి మొదటి అడుగు అయితే… మోక్షమే ఆఖరి గమ్యం. ఈ రెండింటి మధ్య జీవించే సమయం ఎంతో ముఖ్యమైనది. దైవ చింతన, ఆత్మశుద్ధి, మానసిక శాంతి వంటి లక్ష్యాలతో జీవనం సాగించేందుకు హిందూ ధర్మంలో అనేక సాధన మార్గాలు చెప్పబడ్డాయి. వాటిలో అత్యంత పవిత్రమైనది – కైలాస మానస సరోవర యాత్ర.
ఇది కేవలం ఓ యాత్ర కాదు. ఇది ఒక ఆత్మ సిద్ధి పథం. ఒక సాధకుని జీవితంలో శారీరక, మానసిక, ఆధ్యాత్మికంగా శుద్ధిచెందే అత్యున్నత మార్గాల్లో ఇదొకటి. ఈ యాత్ర ద్వారా జన్మ జన్మల పాపాలు తొలగిపోతాయి, మోక్షాన్ని పొందే దిశగా ప్రయాణం మొదలవుతుంది అనే విశ్వాసం ఉన్నది.
కైలాస పర్వతం – శివుని పరమధామం
హిమాలయాలలో 21,778 అడుగుల ఎత్తులో వెలిసిన కైలాస పర్వతంను హిందూ ధర్మం మునుపటి నుంచే మహాదేవుని సన్నిధిగా భావిస్తూ వస్తోంది. ఇది శివుని నివాసంగా గౌరవించబడుతుంది. దేవతలు, ఋషులు ధ్యానం చేయడానికి వచ్చిన ప్రదేశంగా పురాణాలు చెబుతున్నాయి.
ఒక్కసారి ఈ పర్వతాన్ని దర్శించడమే జీవితం ధన్యమవుతుంది అంటారు. దీనిని చుట్టి ప్రదక్షిణ చేయడం — అంటే 52 కిలోమీటర్ల ప్రయాణం చేయడం — ఓ మహా తపస్సుగా భావించబడుతుంది. ఇది చేసిన భక్తునికి ఆత్మోన్నతి కలుగుతుందని, ఆయన ఆత్మ మోక్ష మార్గంలో చేరుతుందని విశ్వాసం.
మానస సరోవరం – బ్రహ్మ సృష్టించిన పవిత్ర జలాశయం
కైలాస పర్వతం పక్కనే ఉన్న మానస సరోవరం, హిందూ మతానికి మాత్రమే కాదు, బౌద్ధులు, జైనులు, బోన్పోలు వంటి మతాలకూ అత్యంత పవిత్రమైనది. ఇది సృష్టికర్త బ్రహ్మ చేత మనస్సుతో సృష్టించబడిందని పురాణ గాథ చెబుతోంది. అందుకే దీని పేరు మానస సరోవరం.
ఇక్కడ స్నానం చేసినవారు జన్మల పాపాల నుంచి విముక్తి పొందుతారని, ఆత్మ శుద్ధి జరుగుతుందని పండితులు చెబుతున్నారు. ఈ యాత్రలో భాగంగా ఈ సరస్సులో నీరు తాగడం, స్నానం చేయడం వలన మానవుడు స్వర్గానికి అర్హత పొందుతాడన్న విశ్వాసం ఉంది.
బౌద్ధులు, జైనులకూ ఇది మోక్ష ధామమే
బౌద్ధ గ్రంథాలలో, బౌద్ధ గురువులు కూడా ఈ సరోవర యాత్ర చేసి మోక్షాన్ని పొందినట్టు పేర్కొనబడింది. అలాగే జైనమతంలో మొదటి తీర్థంకరుడు ఋషభదేవుడు కూడా ఇక్కడే మోక్షాన్ని పొందినట్టు నమ్మకం.
ఈ మూడు మతాలకూ ఇది మానవ చైతన్యాన్ని, శుద్ధిని, జ్ఞానోదయాన్ని ఇచ్చే ప్రదేశంగా చెబుతుంది.
యాత్రలో అనుభవించదగిన ఆధ్యాత్మిక పరిణామాలు
1. ఆత్మ శుద్ధి:
ఈ యాత్రలో పర్వతాలను అధిరోహించడం, ఆక్సిజన్ లేని వాతావరణంలో ప్రయాణించడం, ప్రాణాంతక పరిస్థితులను ఎదుర్కోవడం — ఇవన్నీ మనిషిని లోపలి బలాన్ని గుర్తించేందుకు అనుమతిస్తాయి. దీంతో ఆత్మ శుద్ధి కలుగుతుంది.
2. జ్ఞానోదయం:
మానస సరోవరాన్ని తిలకించే ప్రతిక్షణం — ఓ ధ్యానం లాంటిదే. ఈ సమయంలో ఓంకార ధ్వని, సూర్యకిరణాల స్పర్శ, జలధ్వని — ఇవన్నీ ఆధ్యాత్మికతను జాగృతం చేస్తాయి.
3. దురాశలు, కోపం తొలగిపోవడం:
ఇంతటి కఠినమైన యాత్రలో ఆహారమే లేని పరిస్థితుల్లో, శరీరంతో పాటు మనసూ శాంతి పొందుతుంది. దురాశలు, కోపం, అసూయ వంటి నెగటివ్ భావాలు క్రమంగా నశిస్తాయి.
4. ఆత్మాన్వేషణ ప్రారంభం:
ఈ యాత్రలో మనిషి బయట ప్రపంచాన్ని మరచి తనలోకి తిరిగి చూసే స్థితిలోకి వెళ్తాడు. “నేను ఎవరు?”, “నా జీవిత ప్రయోజనం ఏంటి?” అనే ప్రశ్నలకు జవాబులు కనిపెట్టడం మొదలవుతుంది.
శారీరకంగా ఓ పరీక్ష… కానీ దాని ఫలితం అనంతం!
ఈ యాత్రను హెలికాఫ్టర్ ద్వారా లేదా నడిచే మార్గంలో చేయవచ్చు. కానీ అసలు ఫలితాన్ని పొందాలంటే పాదయాత్ర ద్వారా చేయడమే ఉత్తమం.
ఈ యాత్రలో ఎదురయ్యే శారీరక ఇబ్బందులు:
- ఆక్సిజన్ తక్కువ స్థాయిలో ఉండటం
- మంచు తుఫాన్లు
- పర్వతారోహణ గడవడం
- వర్షాలు, బంగాళాకాటల వాతావరణం
- ఆరోగ్య సమస్యలు (ఒడిలో తక్కువ ఊపిరి, అధిక అలసట)
అయినా భక్తులు ఈ యాత్రను భయంకరంగా కాకుండా — పరిశుద్ధంగా, ధర్మబద్ధంగా చూస్తారు.
మానస సరోవరంలో స్నానం చేసిన వారికి ఏమవుతుంది?
పండితుల ప్రకారం:
- జన్మ జన్మల పాపాలు పోతాయి
- మోక్షానికి అర్హత కలుగుతుంది
- రుద్రలోకానికి చేరే అవకాశం ఉంటుంది
- జీవిత ప్రయాణంలోని ప్రతికూల శక్తులు తొలగిపోతాయి
- కుటుంబానికి శుభప్రదమైన ఫలితాలు కలుగుతాయి
- ఆత్మ చైతన్యం పొందుతుంది
ఇది కేవలం భక్తి యాత్ర కాదు – మానవుని ముక్తి మార్గం
ఈ యాత్రలో శివుడు, ప్రకృతి, మనసు — ఈ మూడింటి మధ్య ఓ బలమైన అనుసంధానం ఏర్పడుతుంది. మన శరీరం మాత్రమే కాదు, మన ఆత్మ కూడా ఈ యాత్రలో స్వచ్ఛతను పొందుతుంది.
ఈ భూలోకంలో మానవుడి ప్రయాణానికి ముగింపు లేదు. కానీ కైలాస మానస సరోవర యాత్ర వలన ఆత్మకి ఒక దిశ ఏర్పడుతుంది — ఆ దిశే మోక్షం. ఇది కేవలం ఒక పర్యాటక యాత్ర కాదు. ఇది మనసు, శరీరం, ఆత్మకి శాంతి మరియు చైతన్యాన్ని ఇచ్చే యాత్ర.
మీరు శివతత్వాన్ని తెలుసుకోవాలనుకుంటున్నారా? అయితే…
ఈ యాత్ర ఒకసారి జీవితంలో తప్పక చేయాల్సినది.
