హిందూ ధర్మంలో పితృకార్యాలు, పితృదేవతల ఆరాధనకు అత్యంత ప్రాముఖ్యంగా భావించే కాలం మహాలయ పక్షాలు. భాద్రపద శుద్ధ పౌర్ణమి నుంచి ఆశ్వయుజ అమావాస్య వరకు ఉండే ఈ పదిహేను రోజులను పితృపక్షాలు లేదా మహాలయ పక్షాలు అని అంటారు. ఈ కాలంలో పితృదేవతలు భూమి మీదకు వచ్చి తమ సంతతివారిచే తర్పణం, శ్రద్ధాదికాలు స్వీకరిస్తారని పురాణోక్తి. అందుకే ఈ రోజుల్లో కొన్ని ప్రత్యేక నియమాలు తప్పనిసరిగా పాటించాలి. ఈ ప్రత్యేక నియమాలు పాటించడం వలన పితృదేవతలు సంతోషిస్తారు. పితృదేవతలను సంతోషపెట్టడం వలన దోషాలు తొలగిపోతాయి. పుణ్యలోకాలు ప్రాప్తిస్తాయి. ఇహపరలోకాల్లో సౌఖ్యం కలుగుతుంది. మరి ఆ నియమాలు ఏమిటో ఇప్పుడు చూద్దామా.
ఉపవాసం మరియు సాత్విక ఆహారం
మహాలయ పక్షాల్లో శాకాహారమే అనుసరించాలి. ఉల్లిపాయ, వెల్లుల్లి, మాంసం, మద్యం, గుడ్డు వంటి ఆహారాలు తీసుకోకూడదు. అన్నం, పప్పులు, పాలు, పండ్లు, గోధుమ, నువ్వులు వంటి సాత్వికాహారం తీసుకోవాలి. ఇంట్లో వంట చేసే ముందు గోమయం లేదా గంగాజలం చల్లడం శ్రేయస్కరం.
పితృ తర్పణం తప్పక చేయాలి
ఈ రోజుల్లో పితృదేవతల కోసం తర్పణం చేయడం అత్యవసరం. నువ్వులు, అక్షతలు, జలంతో పితృదేవతలకు నమస్కరించి తర్పణం చేయాలి. తర్పణానికి వడపప్పు, బియ్యం, నువ్వులు, తేనె, పాలు ఉపయోగించడం శుభప్రదం. శ్రద్ధాకార్యం చేసే వారు ఆ రోజున నియమపూర్వకంగా స్నానం చేసి, ఉపవాసం ఉండాలి.
దానం – పితృదేవతల ఆనందానికి మార్గం
భోజనం చేసిన తర్వాత బ్రాహ్మణులకు, పేదలకు, అనాథలకు అన్నదానం చేయాలి. దుస్తులు, పండ్లు, నిత్యవసర వస్తువులు దానం చేస్తే పితృదేవతలు సంతోషిస్తారని పురాణాలు చెబుతున్నాయి. ముఖ్యంగా నువ్వులు, ధాన్యం, ఆవు, బంగారం, భూమి వంటి దానాలు పితృదేవతలకు అత్యంత ప్రీతికరమని గరుడ పురాణంలో ఉంది.
పితృస్మరణ
పితృపక్షాల్లో ప్రతిరోజు సాయంత్రం దీపం వెలిగించి పితృదేవతలను జపం చేయాలి. ఓం పితృభ్యో నమః అనే మంత్రాన్ని 108 సార్లు జపిస్తే పితృదేవతలు క్షేమం కలిగిస్తారని నమ్మకం. ఇంట్లో వృద్ధులను గౌరవించడం, పెద్దలను సత్కరించడం కూడా పితృసేవలో భాగమే.
శ్రద్ధాకార్యంలో నియమాలు
శ్రద్ధా రోజున మాములు పండుగలా శబ్దాలు, హంగామాలు ఉండకూడదు. ఇంట్లో ఆ రోజు మంగళకార్యాలు, శుభకార్యాలు చేయరాదు. విందులు, వేడుకలు, సంగీత కార్యక్రమాలు నివారించాలి.
పాపకార్యాలు నివారించాలి
ఈ రోజుల్లో వాగ్వాదాలు, కోపం, హింసాత్మక పనులు చేయరాదు. మద్యపానం, మాంసాహారం, జూదం, అబద్ధం వంటి దురాచారాలు చేయకూడదు. మోసగించడం, ఇతరులను దూషించడం, అన్యాయ లాభం పొందడం పూర్తిగా నిషిద్ధం.
గరుడ పురాణం చెప్పే సూచనలు
గరుడ పురాణంలో చెప్పబడిన ప్రకారం, పితృపక్షాల్లో:
ఒక గింజ నువ్వులు, ఒక బిందువు నీరు పితృదేవతలకు సమర్పించినా అది వారిని తృప్తిపరుస్తుంది. పితృదేవతలు సంతోషిస్తే వంశసంతానం క్షేమంగా ఉంటుంది, పంటలు బాగా పండుతాయి, ధనధాన్యాలు విస్తరిస్తాయి. ఈ రోజుల్లో చేసే పాపాలు రెట్టింపు ఫలితమిస్తాయని కూడా చెబుతుంది.
మహాలయ అమావాస్య ప్రాముఖ్యం
పితృపక్షాల్లో చివరి రోజు అయిన అమావాస్యనే మహాలయ అమావాస్య. ఈ రోజున శ్రద్ధ, తర్పణం, దానాలు అత్యంత ప్రాముఖ్యంగా చేయాలి. పితృదేవతలు ఆ రోజున భూమి మీదే ఉంటారని విశ్వాసం. ఈ రోజున ఒక భోజనం కూడా దానం చేస్తే అది అనేక పుణ్యఫలితాలు ఇస్తుందని స్మృతులు చెబుతున్నాయి.
మహాలయ పక్షాలు పితృకార్యాలకు అంకితమైన పవిత్రమైన రోజులు. ఈ రోజుల్లో నియమాలను పాటించడం వల్ల పితృదేవతలు సంతృప్తి చెంది వంశసంతానానికి ఆయురారోగ్యాలు, ఐశ్వర్యం, ధన్యభాగ్యం కలుగుతాయి. ధర్మశాస్త్రాలు చెప్పినట్లు “పితృదేవతల అనుగ్రహం లేకపోతే దేవతల అనుగ్రహం లభించదు.”
