హిమాచల్ ప్రదేశ్లోని కాంగ్రా జిల్లాలో కొలువైన జ్వాలాముఖి ఆలయం భారతదేశంలోని అత్యంత విశిష్టమైన శక్తిపీఠాల్లో ఒకటిగా నిలిచింది. ఇది 51 శక్తిపీఠాల్లో ముఖ్యమైనదిగా పురాణాలు పేర్కొంటాయి. సతీదేవి యజ్ఞంలో ఆత్మాహుతి చేసుకున్న తరువాత ఆమె శరీర భాగాలు భూమిపై వివిధ ప్రాంతాల్లో పడ్డాయని విశ్వాసం. ఆ క్రమంలో సతీదేవి నాలుక ఈ ప్రాంతంలో పడటంతో ఇది జ్వాలాముఖిగా ప్రసిద్ధి చెందింది.
ఈ ఆలయ ప్రత్యేకత ఏమిటంటే, ఇక్కడ గర్భగుడిలో ఎలాంటి విగ్రహం ఉండదు. భూమిలోని చిన్న పగుళ్ల నుంచి నిరంతరం వెలువడే తొమ్మిది అగ్ని జ్వాలలే అమ్మవారి ప్రత్యక్ష స్వరూపంగా భక్తులు భావిస్తారు. ఈ తొమ్మిది జ్వాలలు దుర్గాదేవి తొమ్మిది రూపాలను సూచిస్తాయని నమ్మకం. శతాబ్దాలుగా ఈ జ్వాలలు ఆరిపోకుండా వెలుగుతూనే ఉండటం శాస్త్రవేత్తలకు కూడా ఆశ్చర్యాన్ని కలిగిస్తోంది.
మొగల్ చక్రవర్తి అక్బర్ ఈ ఆలయ మహిమను పరీక్షించేందుకు జ్వాలలను ఆర్పేందుకు ప్రయత్నించాడని కథనం ఉంది. కానీ అతని ప్రయత్నాలు ఫలించలేదు. చివరకు అమ్మవారి మహిమను అంగీకరించిన అక్బర్ బంగారు ఛత్రాన్ని ఆలయానికి బహుకరించి భక్తితో నమస్కరించాడు. ఈ సంఘటన తర్వాత జ్వాలాముఖి ఆలయం దేశవ్యాప్తంగా మరింత ప్రాచుర్యం పొందింది.
ప్రతిరోజూ ఐదు సార్లు హారతి నిర్వహించబడే ఈ ఆలయం, నవరాత్రుల సమయంలో భక్తులతో కిటకిటలాడుతుంది. జ్వాలా కుండ్ చుట్టూ ప్రదక్షిణలు చేస్తూ అమ్మవారిని దర్శించుకునే భక్తులు, ఇక్కడికి వస్తే ఆధ్యాత్మిక శాంతి, మోక్షానుభూతి లభిస్తుందని విశ్వసిస్తారు.
