Spread the love
ఇటీవల హిమాలయాలు, ఉత్తరాఖండ్‌, హిమాచల్‌, కాశ్మీర్‌ ప్రాంతాల్లో క్లౌడ్‌ బరస్ట్‌లు (Cloud Bursts) తరచుగా వినిపిస్తున్నాయి. ఒక్కసారిగా భారీ వర్షాలు కురిసి వరదలతో పాటు ప్రాణ నష్టం కలిగిస్తున్నాయి. కానీ ఇలాంటి సంఘటనలు మైదాన ప్రాంతాల్లో కంటే పర్వత ప్రాంతాల్లోనే ఎక్కువగా ఎందుకు జరుగుతాయో, వాటికి వాతావరణం ఎలా దోహదం చేస్తుందో, పర్యావరణ నాశనం కూడా కారణమా అన్నది చూద్దాం.
పర్వత ప్రాంతాల్లో క్లౌడ్‌ బరస్ట్‌లు ఎక్కువగా జరిగే కారణాలు
- ఒరోగ్రాఫిక్ ఎఫెక్ట్ (Orographic Effect):
సముద్రం నుండి వచ్చే తేమ గాలులు పర్వతాలను తాకగానే పైకి ఎగబాకుతాయి. ఎత్తుకు వెళ్లే కొద్దీ గాలి చల్లబడుతుంది, తేమ కండెన్స్‌ అవుతుంది. ఒకేసారి అధిక వర్షం కురుస్తుంది. - ఎత్తైన ప్రాంతాల్లో వాతావరణ స్థిరత్వం తగ్గడం:
పర్వతాల్లో గాలి పీడనం తక్కువగా ఉంటుంది. వేడి గాలి ఒక్కసారిగా పైకి లేస్తే భారీ మేఘాలు ఏర్పడి, ఒక్కసారిగా కుండపోత వర్షం కురుస్తుంది. - మేఘాల ఆగిపోవడం (Cloud Trapping):
పర్వత శ్రేణులు మేఘాలను అడ్డుకుంటాయి. అవి కదలక ఒకేచోట గూడుకట్టుకుంటాయి. అలా గూడుకట్టుకున్న మేఘాలు చల్లబడి అదే ప్రదేశంలో పెద్ద ఎత్తున భారీ వర్షంగా కురుస్తాయి. ఇలాంటి వాటి వలనే పెద్ద మొత్తంలో ఆస్తి, ప్రాణ నష్టం సంభవిస్తూ ఉంటుంది. ఓరోగ్రాఫిక్‌ ఎఫెక్ట్ కంటే కూడా మేఘాలు ఒకచోట గుమిగూడినపుడు సంభవించే వర్షాల కారణంగానే ముప్పు అధికంగా ఉంటుంది. వర్షం కూడా పెద్దమొత్తంలో కురుస్తుంది.
క్లౌడ్‌ బరస్ట్‌కు వాతావరణం ఎలా సహకరిస్తుంది?
- వేడి & తేమ గాలులు:
వేసవిలో భూమి వేడెక్కుతుంది. ఈ వేడి గాలులు తేమతో కలసి వాతావరణంలో అస్థిరతను పెంచుతాయి. - మాన్సూన్ ప్రభావం:
మాన్సూన్ గాలులు సముద్రం నుండి విపరీతమైన తేమను తీసుకొస్తాయి. పర్వతాలను తాకిన వెంటనే ఇవి క్లౌడ్‌బరస్ట్‌లకు దారితీస్తాయి. - లో ప్రెజర్ జోన్లు (Low Pressure Zones):
హిమాలయాల్లో తరచుగా తక్కువ వాయు పీడన ప్రాంతాలు ఏర్పడతాయి. ఇవి మేఘాలను ఒక్కచోటే నిలుపుతాయి.
పర్యావరణం, ప్రకృతి వినాశనమే కారణమా?
అవును, మానవ చర్యలు కూడా క్లౌడ్‌బరస్ట్‌ల తీవ్రతను పెంచుతున్నాయి:
- అరణ్యాల నాశనం (Deforestation):
అడవులు నీటిని పీల్చుకొని భూగర్భ జలాలను కాపాడతాయి. అడవులు లేకపోతే నీటి ప్రవాహం ఒక్కసారిగా కిందికి దూసుకెళ్తుంది. - పర్వతాల్లో నిర్మాణాలు (Urbanization in Hills):
హోటల్స్‌, రోడ్లు, డ్యామ్‌లు, టూరిజం కోసం అధిక నిర్మాణాలు మట్టి బలహీనతకు కారణమవుతాయి. ఫలితంగా చిన్న వర్షానికే పెద్ద విపత్తులు సంభవిస్తాయి. - హిమానీనదాల కరుగుదల (Glacier Melting):
వాతావరణ మార్పుల వల్ల హిమానీనదాలు వేగంగా కరుగుతున్నాయి. దీనివల్ల నదుల ప్రవాహం అస్థిరంగా మారి, వర్షాల సమయంలో అదుపుతప్పుతుంది. - క్లైమేట్‌ చేంజ్‌ (Climate Change):
గ్లోబల్ వార్మింగ్‌ కారణంగా గాలి ఎక్కువ తేమను నిలుపుకుంటోంది. ఫలితంగా వర్షం పడినప్పుడు అది సాధారణం కంటే ఎన్నో రెట్లు ఎక్కువగా పడుతుంది.
క్లౌడ్‌ బరస్ట్‌లు సహజసిద్ధమైన వాతావరణ ప్రక్రియ అయినప్పటికీ, ప్రకృతి వినాశనం, అడవుల నాశనం, పర్వతాల్లో అతి నిర్మాణాలు, వాతావరణ మార్పులు వాటి తీవ్రతను పెంచుతున్నాయి. కాబట్టి అడవులను కాపాడటం, పర్వతాల్లో సుస్థిర అభివృద్ధి, వాతావరణ హెచ్చరికా వ్యవస్థలను బలోపేతం చేయడం మాత్రమే దీన్ని తగ్గించే మార్గం.
