తిరుమల శ్రీవేంకటేశ్వర స్వామి అలంకారంలో పుష్పమాలలకు ఎంతో ప్రత్యేకమైన స్థానం ఉంది. దేవుని దర్శనం పొందే భక్తులకు మొదట కనిపించేది ఆ మహిమాన్వితమైన అలంకారమే. ఆ అలంకారంలో భాగంగా ఉండే పూల మాలలు స్వామి వైభవాన్ని, శ్రద్ధను, పవిత్రతను ప్రతిబింబిస్తాయి. ఈ పూల మాలలు శాస్త్రబద్ధంగా, సంప్రదాయానుసారం, సుదీర్ఘ శ్రద్ధతో తయారవుతాయి.
ఆలయ పూల మాలల ప్రత్యేకత
1. దైవిక పరిమళంతో కూడిన పుష్పాలు:
తిరుమలలో వాడే పూలు ప్రత్యేకంగా ఆలయ ఉద్యానవనాలలోనే పండించబడతాయి. ఇవి పురాణ ప్రకారం పవిత్రంగా పరిగణించబడే పుష్పాలు.
2. రోజువారీ మాలలు, ఉత్సవ మాలలు:
ప్రతి రోజు స్వామికి ప్రత్యేకమైన మాలలు తయారవుతాయి. ఉత్సవాలలో, ప్రత్యేక శ్రీవారి సేవల సమయంలో ప్రత్యేకమైన వడలు మరియు అలంకారమాలలు ఉపయోగిస్తారు.
ప్రత్యేక పూల మాలల రకాలు – శ్రీవారికి అర్పించే అలంకారాలు
- తులసి మాల (Tulasi Garland):
- భగవంతునికి అత్యంత ప్రీతికరమైన తులసి.
- ఇది ప్రతిరోజూ ప్రధానంగా మాలగా ఉపయోగించబడుతుంది.
- తులసిలోని ఔషధ గుణాలు స్వామి ఆలయంలో పౌర్ణమికతను ఇస్తాయి.
- ద్వాదశ మాలలు (Dwadasa Malalu):
- స్వామివారి ఉత్సవ విగ్రహానికి 12 రకాల మాలలు వినియోగిస్తారు.
- ఒక్కొక్క మాలకీ భిన్నమైన పరిమాణం, రంగు, పుష్పం ఉంటుంది.
- ఉదా: శంకమాల, చక్రమాల, గదామాల, నామమాల.
- గదా మాల (Gada Mala):
- శ్రీవారికి గదా అలంకారంగా ధరిస్తారు. దానికనుగుణంగా ప్రత్యేక మాల తయారవుతుంది.
- ఇది మల్లి, జాజి, మరికొన్ని రంగురంగుల పుష్పాల మిశ్రమంతో తయారు చేస్తారు.
- శేషవాహన మాల:
- ఉత్సవాలలో శేషవాహనంపై విహరిస్తున్న సమయంలో వేయబడే మాల.
- దీని నిర్మాణం అలంకారాత్మకంగా, విష్ణు సహస్రనామ పూజలోని ఆధారంగా తయారవుతుంది.
ముఖ్యమైన పూల రకాలు
మల్లెపూలు (Jasmine):
వాసనతోపాటు శుభతను కలిగించే మల్లె పూల మాలలు శ్రీవారికి అత్యంత ప్రీతికరమైనవి. మాలలు నూలుతో కాదు, తేనె తాగిన సూక్ష్మ పూల మాలలుగా తయారవుతాయి.
మరిగొల్లు పువ్వు (Marigold):
పసుపు రంగు ఈ పువ్వు సాంప్రదాయకంగా శుభానికి సూచిక. ముఖ్యంగా శ్రీవారి బ్రహ్మోత్సవాలు, శ్రీవారి కల్యాణోత్సవాల్లో ఇది విరివిగా వాడతారు.
కనకాంబరం (Crossandra):
ఇది తెల్లరంగు మల్లెపూలతో మిక్స్ చేసి నక్కి వేసే అలంకారంలో ఒక భాగం. దీని వాసన, రంగు భక్తులకు ఎంతో ఆనందాన్ని కలిగిస్తుంది.
రోజా పువ్వులు (Roses):
వివిధ రంగుల రోజా పూలు స్వామి అలంకారంలో ఎంతో ముఖ్యమైనవి. శాంతి, ప్రేమ, భక్తిని సూచిస్తాయి.
మాలలు తయారు చేసే ప్రక్రియ
- ప్రత్యేకంగా నియమించబడిన పుష్పకారులు (flower stringers) రోజూ ఉదయం 3.00 గంటల నుంచే పని మొదలుపెడతారు.
- ప్రతి మాలను శుద్ధమైన జవ్వాది తాడుతో, లేదా అరటి నారుతో కుట్టుతారు.
- మాలలు తయారైన తరువాత అర్చకులు ప్రత్యేక పూజలు చేసి వాటిని మంగళసూత్రాలుగా స్వామివారికి అలంకరిస్తారు.
ఉత్సవాల్లో ఉపయోగించే మహామాలలు
బ్రహ్మోత్సవాలు, పవిత్రోత్సవాలు, వైకుంఠ ఏకాదశి, రథసప్తమి వంటి పెద్ద పర్వదినాలలో ప్రత్యేకంగా భారీ పరిమాణంలో మాలలు తయారవుతాయి:
- సహస్రదలమాల: 1000 కాంతివంతమైన పూలతో తయారు చేసి స్వామివారి మస్తకానికి అలంకరిస్తారు.
- నవరత్నాల మాల: 9 రకాల పుష్పాలు కలిపి, 9 రత్నాల వర్ణాల్ని సూచించేలా తయారవుతుంది.
- పుష్పయాగమాల: పుష్పయాగంలో మాత్రమే ఉపయోగించే విభిన్న పూలతో ప్రత్యేక మాలలు తయారవుతాయి.
ధర్మసాస్త్ర సంబంధం
విష్ణు ధర్మశాస్త్రాలు, పద్మపురాణం, అగ్నిపురాణం వంటి గ్రంథాల్లో దేవతలకు పుష్పాల ఆర్పణ గురించి విశేషంగా వివరించబడింది. మాలలు దేవునికి శుద్ధ భక్తితో సమర్పించినప్పుడు ఆ పుష్పాలు స్వామివారి ఆరాధనకు అతి శ్రేష్ఠమైనవి అవుతాయని పురాణ గాధలు చెబుతున్నాయి
శ్రీవేంకటేశ్వర స్వామికి అలంకరించే పూల మాలలు కేవలం అలంకార సాధనంగా కాకుండా, దైవసేవా సంప్రదాయం, పవిత్రత, భక్తి భావన, ఆధ్యాత్మిక అనుభూతికి ప్రతీకగా నిలుస్తాయి. ఈ మాలలు దేవునితో భక్తుల అనుబంధానికి వారధులుగా మారతాయి. శ్రీవారి పాద సేవలో ఉపయోగించే ప్రతి పుష్పం అక్షయ పుణ్యాన్ని కలిగించే దేవపుష్పంగా భావించబడుతుంది.
