దీపం అనేది కేవలం వెలుగు కాదు — అది జీవనం, జ్ఞానం, దిక్సూచి, అంతర్ముఖ యాత్రకు మొదటి అడుగు. భారతీయ సంస్కృతిలో మనిషి జీవితానికి 24 మంది గురువులు ఉండాలని యోగవశిష్ఠం నుంచి భాగవతం వరకు ఎన్నో గ్రంథాలు చెబుతాయి. ప్రకృతి లోని ప్రతి వస్తువూ మనిషికి ఉపదేశం చేస్తుంది. అందులో ఒకటి దీపం — వెలిగితేనే వెలుగు, వెలుగుతూనే తనను తాను త్యాగం చేసే అద్భుత జీవశాస్త్రం.
దీపం చెబుతున్న తొలి ఉపదేశం — “స్వయంవినాశి సర్వదా పరహితాత్పరః”. తాను కరిగిపోతూ లోకాన్ని వెలిగించేది దీపమే. అందుకే దీపం ఒక ‘జీవితం ఎలా ఉండాలి’ అనే జీవ మంత్రం. పంచభూతాలతో నిర్మితమైన ఈ శరీరం కూడా ఒక దీపం. గాలి అనే వాయువు, అగ్ని అనే ఉష్ణం, నీరు అనే రసము, భూమి అనే స్థిరత్వం, ఆకాశం అనే శూన్యం కలసి మనిషి శరీరాన్ని దీపస్తంభంలా నిలుపుతాయి. దీనికో ఆత్మ అనే జ్యోతి అవసరం. దాన్ని వెలిగించేది జ్ఞానదీక్ష.
పంచాంగం – ఈరోజు శుభ సమయాలు ఇవే
దీపం రెండో ఉపదేశం — దిశ. ఎటు పరుగెడుతున్నామన్నది కాదు, ఎటు వెలుగిస్తామన్నదే ముఖ్యమని దీపం చెబుతుంది. విద్యావంతుడు కావొచ్చు, ధనవంతుడు కావొచ్చు — కానీ ఆ వెలుగు ఇతరులకు ఉపకారం కాకపోతే అది నిలకడైన కాంతి కాదు. దీపం ముందు చీకట్లు పారిపోవడమే కాదు — మౌనంగా భయాన్ని తొలగించడం దీని శక్తి.
ఇక దీపావళి — బాహ్య దీపాల పండగ కాదు, లోపలి దీపాన్ని వెలిగించే ఆత్మజ్యోతి సంబరము. ఇంటి ముందర వెలిగించే ప్రతి దీపమూ ఒక “ఓ శరీరంపై ఆత్మను మేల్కొల్పే సంకేతం”. అందుకే మునులు అంటారు — “దీపం ఎవరో వెలిగించరు… సాధకుడు తానే తన జ్ఞానదీపం వెలిగించుకోవాలి.”
మనతో ఉండే వారిని వెలిగిస్తేనే మన జీవితం దీపావళి. అదే దీపం ఇచ్చే మూడో మరియు అత్యున్నత ఉపదేశం — “నీ వెలుగు నీకోసం కాదు.”
