తిరుమల శ్రీవారి వార్షిక బ్రహ్మోత్సవాల్లో ధ్వజారోహణం ప్రధాన ఆరంభ కర్మ. ఈ సందర్భంగా గరుడ పతాకాన్ని ధ్వజస్తంభంపై ఎగురవేసి, ముక్కోటి దేవతలను ఉత్సవాలకు ఆహ్వానిస్తారు. ఈ పవిత్ర కర్మలో దర్భచాప, దర్భతో తయారు చేసిన తాడు కీలకమైనవి. రుత్వికులు వేదమంత్రాలతో ధ్వజస్తంభం చుట్టూ దర్భచాపను చుట్టి, దర్భతాడును అంచు వరకు కప్పి ఆచరించటం ఒక పురాతన ఆచారం.
దర్భ రెండు రకాలుగా ఉంటుంది – శివదర్భ, విష్ణుదర్భ. తిరుమలలో మాత్రం విష్ణుదర్భనే వినియోగిస్తారు. ఇందుకోసం టిటిడి అటవీశాఖ సిబ్బంది ఏర్పేడు మండలం చెల్లూరు గ్రామంలో విష్ణుదర్భను ప్రత్యేకంగా సేకరిస్తారు. తర్వాత దానిని తిరుమలకు తెచ్చి తక్కువ ఎండలో వారం పాటు ఆరబెట్టి శుద్ధి చేసి చాప, తాడు రూపంలో తయారు చేస్తారు. ఈసారి అటవీశాఖ వారు 22 అడుగుల పొడవు, 7.5 అడుగుల వెడల్పుతో 60 కిలోల బరువైన దర్భచాపను, 255 మీటర్ల పొడవుతో 106 కిలోల బరువైన తాడును సిద్ధం చేశారు.
వేదోక్త శాస్త్రాల ప్రకారం దర్భ అత్యంత పవిత్రమైనది. ఋగ్వేదం దానిని “కుశాః పవిత్రా భవతు” అని పేర్కొంటూ శుద్ధికర శక్తి కలిగినదిగా చెప్పింది. యజుర్వేదం ప్రకారం దర్భాసనంపై కూర్చొని చేసే ఉపాసన అత్యుత్తమ ఫలితాలను ఇస్తుంది. శాస్త్రీయంగా కూడా దర్భలో సిలికా అధికంగా ఉండటం వలన వాతావరణ శుద్ధి, సూక్ష్మక్రీముల నివారణ జరుగుతుంది.
ఈ కారణాల వల్లే బ్రహ్మోత్సవాల్లో దర్భ వినియోగం తప్పనిసరి. దర్భచాప, తాడు కేవలం ఆచారం మాత్రమే కాకుండా దైవిక శక్తిని ఆహ్వానించే పవిత్ర సాధనాలు. అందుకే ప్రతి సంవత్సరం తిరుమల బ్రహ్మోత్సవాల్లో వీటి తయారీ, వినియోగానికి ప్రత్యేక ప్రాధాన్యం ఇస్తారు.
