సనాతన ధర్మం అనేది వేల సంవత్సరాలుగా మానవాళికి మార్గదర్శకంగా నిలిచిన పవిత్ర సంప్రదాయం. ఇందులో అష్టాదశ పురాణాలతో పాటు అనేక ఇతర గ్రంథాలు కూడా ఉన్నాయని మనందరికీ తెలుసు. కానీ, భగవద్గీతకు మాత్రం ఒక ప్రత్యేక స్థానం ఉంది. ఇది కేవలం హిందూమత గ్రంథం మాత్రమే కాదు, ఇది మానవజీవితానికి మార్గనిర్దేశకంగా నిలిచిన గమనదారిగా భావించబడుతుంది. అయితే మనలో చాలామందికి తెలియని విషయం ఏమిటంటే — ఈ భగవద్గీతను కేవలం అర్జునుడే కాదు, మరో ముగ్గురు దేవపురుషులు కూడా విన్నారని గ్రంథాలు చెబుతున్నాయి. ఈ కథను మనం వినడం కేవలం ఓ పురాణ గాథ కాదు — మన జీవితానికి కూడా ఎంతో ప్రేరణనిచ్చే సత్యం.
ఈ కథలో భాగస్వాములైన వారు:
- హనుమంతుడు
- సంజయుడు
- బార్బరిక్ (ఖతు శ్యామ్ బాబా)
ఈ ముగ్గురూ భగవద్గీతను విన్న మహాత్ములు. వీరి నేపథ్యం, గీతా జ్ఞానాన్ని ఎలా గ్రహించగలిగారు అనే విషయాన్ని ఇప్పుడు మనం ఒక్కొక్కరుగా విపులంగా తెలుసుకుందాం.
1. హనుమంతుడు – వాయుపుత్రుడిగా వినిపించిన గీతా నాదం
రామాయణం కథలో ఎంతో ప్రాధాన్యం పొందిన హనుమంతుడు, మహాభారతంలో కూడా ఒక విశిష్ట పాత్రను పోషించాడు. భీముడికి హనుమంతుడు అన్నదమ్ముల్లాంటి బంధువుగా గుర్తించబడ్డాడు. భీముడికి ఇచ్చిన మాట ప్రకారం మహాభారత యుద్ధ సమయంలో అర్జునుడి రథంపై జెండా రూపంలో ఆయన ఉన్నాడు. ఇది కేవలం చిహ్నం కాదు, అతడు అక్కడ ప్రత్యక్షంగా ఉండి రక్షణ చేశాడు.
అప్పుడు శ్రీకృష్ణుడు అర్జునుడికి గీతోపదేశం చేస్తున్న సందర్భంలో హనుమంతుడికి అది వినే భాగ్యం లభించింది. హనుమంతుడి శ్రద్ధ, భక్తి, ఆయన విశేషమైన వినయం కారణంగా — అర్జునుడికి చెప్పిన ఆ మహోన్నత జ్ఞానం ఆయన చెవుల్లోనూ చేరింది. శబ్దశాస్త్ర పరంగా చెప్పాలంటే, హనుమంతుడు నాదబ్రహ్మకు రూపంగా పరిగణించబడతాడు. ఆయన వినటం అనేది కేవలం శరీరంతో కాదు — ఆత్మతో వినడం.
హనుమంతుడు అనంత జ్ఞానభాండాగారం. ఆయన వినిన గీతా శ్లోకాలు తరువాత ఆయనే పలికిన హనుమాన్ నటి శ్లోకాల రూపంలో వ్యక్తమయ్యాయని విశ్వసించేవారు కూడా ఉన్నారు.
2. సంజయుడు – దివ్యదృష్టితో గీతా బోధన శ్రోత
సంజయుడు, ధృతరాష్ట్రునికి ఎంతో విశ్వాసపాత్రుడైన మంత్రివర్యుడు. అతడు మహర్షి వేదవ్యాసుని నుండి దివ్య దృష్టిని వరంగా పొందాడు. ఇది కేవలం శారీరక దృష్టి కాదు — కురుక్షేత్రంలో ఎటువంటి మానవీయ అనుమతి లేకుండా జరిగిన యుద్ధాన్ని ప్రత్యక్షంగా చూడగలిగే, గ్రహించగలిగే సామర్థ్యాన్ని అందించింది.
ఈ దివ్యశక్తితో సంజయుడు కృష్ణుడి భాషణాన్ని — అర్జునుడికి గీతా బోధనను — పూర్తిగా వినగలిగాడు. విశ్వరూప దర్శనం వంటి మహత్తర దృశ్యాలను కూడా అతడు చూసాడు. సంజయుడి పాత్రను మనం మినహాయించలేం ఎందుకంటే — గీతా సంభాషణ పూర్తిగా మనకు అందినదే సంజయుడు ధృతరాష్ట్రుడికి చెప్పిన ప్రకారం.
ఈ పాత్రలో మనం గమనించాల్సిన ప్రధాన విషయమేమిటంటే — గీత విని కూడా ధృతరాష్ట్రుడు మారలేదు. కానీ గీత విని సంజయుడు లోనికి మారిపోయాడు. ఇది జీవితంలో సత్యాన్ని తెలుసుకోవడం ఒక్కటే సరిపోదు… దానిని అనుసరించాలి అనే గొప్ప ఉపదేశం.
నిజమైన గీతా శ్రోతల కథలో మనకున్న ప్రేరణ
ఈ ముగ్గురు వ్యక్తులు మూడు భిన్నంగా ఉన్నా — వారిని కలుపుతున్న విషయమేమిటంటే గీతా జ్ఞానాన్ని పూర్తిగా గ్రహించే సామర్థ్యం.
- హనుమంతుడు – శబ్దశక్తిని అర్థం చేసుకోగల మహాశక్తి
- సంజయుడు – దివ్య దృష్టితో అనుభవాన్ని గ్రహించిన పరిపక్వుడు
- బార్బరిక్ – తల లేకుండానే తత్వాన్ని గ్రహించిన త్యాగస్వరూపుడు
ఈ ముగ్గురు మానవులకు, దేవతలకు మధ్య నిలబడ్డ జీవులుగా — జ్ఞానాన్నీ, భక్తినీ సమపాళ్లలో గ్రహించారు.
శ్రీమద్భగవద్గీత ఉపదేశం కేవలం అర్జునుడికి మాత్రమే కాదు, సమస్త మానవాళికి వరం. ఈ గ్రంథాన్ని వినే భాగ్యం లభించిన హనుమంతుడు, సంజయుడు, బార్బరిక్ వంటి మహాపురుషుల కథ మనకెన్నో జీవిత పాఠాలు నేర్పుతుంది. సనాతన ధర్మంలో ఒకే అంశాన్ని అనేక కోణాల్లో వివరించడం ద్వారా భక్తిలో విశ్వాసాన్ని పెంపొందించడమే లక్ష్యం. మనం కూడా ఈ మహాపురుషుల మాదిరిగా మన జీవితాన్ని గీతా బోధనల ప్రకారం మార్చుకుంటే — అది నిజమైన గీతా పఠనం అవుతుంది.
