భౌతికశాస్త్ర ప్రపంచంలో మరో గర్వకారణ ఘట్టం చోటుచేసుకుంది. 2025 సంవత్సరానికి గాను ప్రతిష్ఠాత్మక నోబెల్ బహుమతిని గెలుచుకున్న ముగ్గురు శాస్త్రవేత్తల్లో ఇద్దరు గూగుల్ సంస్థకు చెందిన క్వాంటం ఏఐ (Quantum AI) ల్యాబ్‌‌తో కలిసి పనిచేసినవారే కావడం విశేషం. ఈ విషయాన్ని గూగుల్ సీఈఓ సుందర్ పిచాయ్ అత్యంత గర్వంగా ప్రకటించారు. “గూగుల్ కుటుంబానికి ఇది గౌరవదాయకమైన క్షణం” అంటూ ఆయన ‘X’ వేదికగా తన ఆనందాన్ని వ్యక్తం చేశారు.
నోబెల్ విజేతలు ఎవరు?
ఈ ఏడాది భౌతికశాస్త్ర నోబెల్ బహుమతిని జాన్ మార్టినిస్ (John Martinis), మైఖేల్ డేవొరే (Michael Devoret), జాన్ క్లార్క్ (John Clarke) లు గెలుచుకున్నారు. వీరు 1980ల దశకంలోనే క్వాంటం మెకానిక్స్‌ రంగంలో విప్లవాత్మక ఆవిష్కరణలు చేశారు. ముఖ్యంగా, ఎలక్ట్రిక్ సర్క్యూట్‌లో స్థూల క్వాంటం మెకానికల్ టన్నెలింగ్ (Quantum Tunneling) మరియు ఎనర్జీ క్వాంటైజేషన్ (Energy Quantization)ను గుర్తించడం ద్వారా ఈ రంగంలో కొత్త అధ్యాయం మొదలుపెట్టారు.
ఈ ఆవిష్కరణల ఆధారంగా నేడు మనం వినిపించే క్వాంటం కంప్యూటింగ్ సాంకేతికతకు పునాది వేసారు. అందుకే రాయల్ స్వీడిష్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్ వీరిని ఈ సంవత్సరం నోబెల్ బహుమతికి ఎంపిక చేసింది.
సుందర్ పిచాయ్ స్పందన
గూగుల్ సీఈఓ సుందర్ పిచాయ్ ఈ సందర్భంలో విజేతలను అభినందిస్తూ ఇలా పేర్కొన్నారు:
“మైఖేల్ డేవొరే, జాన్ మార్టినిస్, జాన్ క్లార్క్‌లకు నోబెల్ బహుమతి గెలుచుకున్నందుకు హృదయపూర్వక అభినందనలు. మైఖేల్ ప్రస్తుతం మా క్వాంటం ఏఐ ల్యాబ్‌లో చీఫ్ సైంటిస్ట్ ఆఫ్ హార్డ్‌వేర్‌గా ఉన్నారు.
జాన్ మార్టినిస్ చాలా సంవత్సరాలు మా హార్డ్‌వేర్ టీమ్‌కు నాయకత్వం వహించారు. వారి కృషి వల్లే క్వాంటం కంప్యూటింగ్ రంగం వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతోంది.”
అదే సమయంలో ఆయన మరికొన్ని ఆసక్తికర విషయాలు పంచుకున్నారు. ఇటీవలే ఆయన శాంటా బార్బరా (Santa Barbara)లో గూగుల్ క్వాంటం ల్యాబ్‌ను సందర్శించి, అక్కడ జరుగుతున్న పరిశోధనలను ప్రత్యక్షంగా చూశారని తెలిపారు. “అక్కడ జరుగుతున్న సాంకేతిక పురోగతి చూసి ఆశ్చర్యపోయాను. ప్రపంచ భవిష్యత్తును మలుస్తున్న ఆవిష్కరణల కేంద్రం అది” అని పిచాయ్ అన్నారు.
క్వాంటం మెకానిక్స్‌లో వీరి విప్లవాత్మక కృషి
1984-85 మధ్యకాలంలో ఈ ముగ్గురు శాస్త్రవేత్తలు సూపర్ కండక్టర్లతో (Superconductors) కూడిన ఒక ఎలక్ట్రానిక్ సర్క్యూట్‌పై కీలక ప్రయోగాలు చేశారు. ఈ ప్రయోగాలు తరువాతి తరాల క్వాంటం కంప్యూటర్లకు పునాదిగా నిలిచాయి. వారి పరిశోధనల వల్లే నేడు గూగుల్, IBM, Microsoft వంటి సంస్థలు క్వాంటం బిట్స్ (Qubits) ఆధారంగా పనిచేసే క్వాంటం కంప్యూటర్లు నిర్మించగలుగుతున్నాయి.
గూగుల్‌లో ఐదుగురు నోబెల్ విజేతలు
సుందర్ పిచాయ్ తన పోస్ట్‌లో మరో ఆసక్తికరమైన విషయాన్ని వెల్లడించారు.
గూగుల్ సంస్థతో సంబంధం ఉన్న మొత్తం ఐదుగురు శాస్త్రవేత్తలు ఇప్పటివరకు నోబెల్ బహుమతి గెలుచుకున్నారని చెప్పారు. అందులో మూడు బహుమతులు కేవలం గత రెండు సంవత్సరాల్లోనే రావడం విశేషమని పిచాయ్ గర్వంగా తెలిపారు. “గూగుల్ వంటి సంస్థలో ఇంతమంది ప్రపంచ స్థాయి శాస్త్రవేత్తలు ఉండటం గర్వకారణం. విజ్ఞానం ద్వారా మానవ సమాజ అభివృద్ధి సాధ్యమని వీరి కృషి నిరూపిస్తోంది.” — సుందర్ పిచాయ్
విజేతల ప్రస్తుత స్థితి
- మైఖేల్ డేవొరే ప్రస్తుతం గూగుల్ క్వాంటం ఏఐ ల్యాబ్‌లో చీఫ్ సైంటిస్ట్ ఆఫ్ హార్డ్‌వేర్‌గా పనిచేస్తున్నారు. అలాగే యేల్ యూనివర్సిటీలో (Yale University) ప్రొఫెసర్‌గా కూడా ఉన్నారు.
- జాన్ మార్టినిస్ 2020లో గూగుల్‌ను విడిచిపెట్టి, 2022లో తన సొంత క్వాంటం కంప్యూటింగ్ స్టార్టప్‌ను ప్రారంభించారు.
- జాన్ క్లార్క్ ఇంకా శాస్త్రీయ పరిశోధనలతో కొనసాగుతున్నారు. ఆయన కృషి క్వాంటం సెన్సింగ్ (Quantum Sensing) రంగంలో కొత్త దారులు చూపించింది.
క్వాంటం ఏఐ ల్యాబ్‌ – భవిష్యత్తు శాస్త్రానికి మార్గదర్శి
గూగుల్ క్వాంటం ఏఐ ల్యాబ్‌లో ప్రస్తుతం వందలాది శాస్త్రవేత్తలు పనిచేస్తున్నారు. వారి లక్ష్యం ఒకే — క్వాంటం సుప్రీమసీ (Quantum Supremacy) సాధించడం. అంటే, సాంప్రదాయ కంప్యూటర్లు సాధించలేని లెక్కలు క్షణాల్లో చేయగలగడం.
2019లో గూగుల్ ఈ దిశగా గొప్ప అడుగు వేసింది. కేవలం 200 సెకండ్లలో సాంప్రదాయ కంప్యూటర్‌కు 10,000 సంవత్సరాలు పట్టే లెక్కను క్వాంటం కంప్యూటర్ పూర్తి చేసింది. ఈ ఫీట్‌ ద్వారా గూగుల్ ప్రపంచ దృష్టిని ఆకర్షించింది.
భవిష్యత్తుపై ప్రభావం
క్వాంటం టెక్నాలజీ వల్ల:
- ఔషధాల పరిశోధన వేగవంతం అవుతుంది.
- ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ మరింత ఖచ్చితంగా పని చేస్తుంది.
- సెక్యూరిటీ, ఎన్‌క్రిప్షన్‌ రంగాల్లో విప్లవాత్మక మార్పులు వస్తాయి.
గూగుల్ క్వాంటం ఏఐ ల్యాబ్‌లోని ఈ నోబెల్ విజేతల కృషి భవిష్యత్ టెక్నాలజీని కొత్త స్థాయికి తీసుకువెళ్తుంది.
సుందర్ పిచాయ్ చెప్పినట్టే
“విజ్ఞానం, సహకారం, సాంకేతికత – ఇవి మన భవిష్యత్తు మూడు స్తంభాలు.”
గూగుల్ సంస్థ కేవలం టెక్నాలజీ కంపెనీగానే కాదు, ప్రపంచ విజ్ఞానాభివృద్ధికి మార్గదర్శకంగా నిలుస్తోంది.
క్వాంటం యుగం ప్రారంభమవుతోంది — దాని పునాది వేయడంలో గూగుల్ శాస్త్రవేత్తల పాత్ర నోబెల్ బహుమతితో గుర్తింపబడింది. ఇది భారతీయ మూలాలు కలిగిన సుందర్ పిచాయ్‌కి మాత్రమే కాదు, ప్రపంచ సాంకేతిక రంగానికే గర్వకారణం.
