విశ్వావసు నామ సంవత్సరం వెనుక ఉన్న కథను వివరంగా చెప్పాలంటే, ఇది హిందూ పురాణాల్లోని గంధర్వుడు విశ్వావసు గాథతో ముడిపడి ఉంది. ఈ సంవత్సరం పేరు ఆ గంధర్వుడి పేరు మీదుగానే వచ్చింది. విశ్వావసు అంటే “విశ్వ శ్రేయస్సు” లేదా “విశ్వ సంపద” అని అర్థం. ఇది 60 తెలుగు సంవత్సరాల చక్రంలో 39వ సంవత్సరం. ముందుగా, తెలుగు సంవత్సరాల పుట్టుక వెనుక ఉన్న సాధారణ పురాణ కథను చెప్పి, తర్వాత విశ్వావసు నిర్దిష్ట కథను వివరిస్తాను.
తెలుగు సంవత్సరాల పుట్టుక కథ (నారదుడి గాథ)
పురాణాల ప్రకారం, తెలుగు సంవత్సరాలు (ప్రభవ నుంచి అక్షయ వరకు 60 పేర్లు) ఒక పెద్ద కథతో ముడిపడి ఉన్నాయి. బ్రహ్మ మానస పుత్రుడైన నారద మహర్షి ఒకసారి శ్రీ మహావిష్ణువు మాయ వల్ల స్త్రీ రూపంలోకి మారిపోతాడు. ఆ స్త్రీ రూపంలో ఒక రాజును ప్రేమించి పెళ్లి చేసుకుంటాడు. వారికి 60 మంది కుమారులు జన్మిస్తారు. ఆ 60 మంది కుమారులే ప్రభవ, విభవ, శుక్ల… మొదలైన 60 సంవత్సరాల పేర్లుగా మారతారు. కానీ, ఆ రాజు తన సంతానంతో సముద్రంలో మునిగి చనిపోతాడు. అప్పుడు నారదుడికి విష్ణు మాయ తెలిసి, తిరిగి తన అసలు రూపంలోకి వస్తాడు. ఈ కథ ద్వారా, సంవత్సరాలు నారదుడి “సంతానం”గా పరిగణించబడతాయి.
విశ్వావసు ఈ 60 మందిలో ఒకడు, మరియు అతని పేరు గంధర్వుడి పేరు మీదుగా వచ్చింది.
విశ్వావసు గంధర్వుడి నిర్దిష్ట కథ (రామాయణం మరియు పురాణాల నుంచి)
విశ్వావసు ఒక ప్రసిద్ధ గంధర్వుడు. గంధర్వులు దేవలోకంలో సంగీతం, నృత్యం, గానం చేసే కళాకారులు. వారు అప్సరసలతో కలిసి జీవిస్తారు. చాలా అందంగా, అమరులుగా ఉంటారు. వేదాల ప్రకారం, 6000 మంది గంధర్వులు ఉన్నారని, అందులో విశ్వావసు ఒకడు.
కృతయుగంలో విశ్వావసు ఒక గొప్ప గంధర్వుడిగా జన్మించాడు. అతడు తీవ్రమైన తపస్సు చేసి, సృష్టికర్త బ్రహ్మదేవుడి నుంచి అమరత్వం (చావు లేని వరం) పొందాడు. కానీ, ఈ వరం పొందిన తర్వాత అతడు అహంకారంతో నిండిపోయాడు. ఒకసారి స్థూలశిరసుడు అనే మహర్షిని అవమానించాడు (లేదా ఎగతాళి చేశాడు). దానికి కోపంతో ఆ ముని అతడిని “నీవు ఒక వికృతమైన రాక్షసుడిగా మారిపో” అని శపించాడు.
ఆ శాపం వల్ల విశ్వావసు రాక్షస రూపం పొందాడు. అహంకారం ఇంకా పోకపోవడంతో, అతడు దేవేంద్రుడు (ఇంద్రుడు) మీద యుద్ధం చేశాడు. ఇంద్రుడు తన వజ్రాయుధంతో అతడిని దెబ్బ తీశాడు. దాని ఫలితంగా విశ్వావసు తల, తొడలు శరీరంలోకి దూరిపోయాయి. అతడు తల లేని, కాళ్లు లేని వికృతమైన “కబంధుడు” (బారెల్ లాంటి శరీరం)గా మారిపోయాడు. తన తప్పు తెలుసుకున్న కబంధుడు ఇంద్రుని వద్ద మన్నింపు కోరాడు. ఇంద్రుడు అతడికి రెండు పొడవైన చేతులు (మైళ్ల దూరం వరకు చేరేవి) పొట్ట మీద నోరు ఇచ్చాడు, తద్వారా అతడు గాలి మీద బ్రతకగలిగాడు. అయితే, శాప విమోచనం గురించి చెబుతూ, “దశరథుడి కుమారులు రాముడు, లక్ష్మణుడు నీ చేతులు నరికినప్పుడు నీ శాపం తీరుతుంది” అని చెప్పాడు.
త్రేతాయుగంలో, రామాయణ కాలంలో ఈ కబంధుడు రాముడు, లక్ష్మణుడిని ఎదుర్కొంటాడు. సీతాహరణ తర్వాత, రాముడు, లక్ష్మణుడు అడవిలో తిరుగుతుండగా కబంధుడు వారిని పట్టుకుని తినాలని చూస్తాడు. కానీ, రామ-లక్ష్మణులు అతడి చేతులు నరికేస్తారు. అప్పుడు కబంధుడు అగ్నిలో పడి కాలిపోతాడు, మళ్లీ తన అసలు గంధర్వ రూపం (విశ్వావసు) పొందుతాడు. శాప విమోచనం పొందిన అతడు రామునికి కృతజ్ఞత చెప్పి, సీతను వెతకడానికి సుగ్రీవుడితో మిత్రత్వం చేయమని సలహా ఇస్తాడు. ఇలా, విశ్వావసు శాపం నుంచి విముక్తి పొంది, రామునికి సహాయం చేస్తాడు.
ఇతర కథల్లో విశ్వావసు
- మహాభారతంలో, విశ్వావసు మేనక (అప్సరస)తో కలిసి ప్రమద్వర అనే కూతురును కలిగి ఉంటాడు. ప్రమద్వరను స్థూలకేశ ముని పెంచుతాడు, ఆమె రురువు అనే మునిని పెళ్లి చేసుకుంటుంది. పాము కాటుతో చనిపోయిన ప్రమద్వరను రురువు తన అర్ధ ఆయుష్షును ఇచ్చి బ్రతికిస్తాడు.
- వివాహాల్లో గంధర్వ వివాహం (ప్రేమ వివాహం)లో విశ్వావసు దంపతుల మధ్య ప్రేమ, నమ్మకం పెంచే బాధ్యత వహిస్తాడని పురాణాలు చెబుతాయి.
ఈ కథల ద్వారా, విశ్వావసు అహంకారం వల్ల శాపం పొంది, చివరికి విముక్తి పొందిన గంధర్వుడిగా ప్రసిద్ధి చెందాడు. ఈ సంవత్సరం విశ్వావసు నామంగా ఉండటం వల్ల, ఇది సంగీతం, కళలు, ప్రేమ, శ్రేయస్సు సంబంధిత విషయాలకు మంచి సమయంగా చెప్పబడుతుంది. అయితే, అహంకారం నుంచి బయటపడి మంచి మార్గం చూడాలని సందేశం ఇస్తుంది.