తిరుపతి గంగమ్మ జాతర ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని తిరుపతి నగరంలో జరిగే అత్యంత ప్రసిద్ధి చెందిన జానపద దేవత ఉత్సవం. ఈ జాతర ప్రత్యేకతల వల్ల ఇది ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని అతి ప్రాచీనమైన మరియు భక్తితో నిండిన ఉత్సవాల్లో ఒకటిగా గుర్తింపు పొందింది.
🌺 గంగమ్మతల్లి ఎవరు?
గంగమ్మతల్లి ఒక గ్రామదేవత. ఆమెను శక్తిస్వరూపిణిగా, గ్రామాన్ని కష్టనష్టాలనుంచి, వ్యాధులనుంచి రక్షించే దేవతగా కొలుస్తారు. తిరుపతి గంగమ్మకు **కోపమూర్తి (furious form of Goddess Shakti)**గా ప్రత్యేక పూజలు చేస్తారు.
📅 జాతర ఎప్పుడు జరుగుతుంది?
- జాతర కాలం: ప్రతి సంవత్సరం వైశాఖ మాసంలో (ఏప్రిల్-మే మధ్య) నిర్వహిస్తారు.
- ప్రధాన ఘట్టం: గంగమ్మ జాతర వారం—7 రోజుల పాటు జరుగుతుంది, చివరి రోజును “సపరివార తలపాక” అంటారు.
🎭 తిరుపతి గంగమ్మ జాతర విశిష్టతలు:
1. వేషధారణలు (Veshams):
- భక్తులు ప్రతిరోజూ అమ్మవారికి విభిన్న వేషాలలో దర్శనమిస్తారు.
- ఈ వేషాలను “వేషాల పందెం” అని కూడా పిలుస్తారు.
- ఉదాహరణకు: బంగారుపల్లి వేషం, రంగమ్మ వేషం, బాయమ్మ వేషం, గంగమ్మ వేషం మొదలైనవి.
2. ముఖభావ పూజ (Facial Worship):
- గంగమ్మతల్లి ముఖాన్ని ప్రతిరోజూ ప్రత్యేకంగా అలంకరించి పూజిస్తారు.
- అమ్మవారి ముఖానికి రంగులు, గజ్జెలు, పువ్వులు అలంకరిస్తారు.
3. కల్పోత్సవం:
- చివరి రోజు గంగమ్మతల్లిని శోభాయాత్రగా ఊరేగించి ఆలయ ప్రవేశం చేస్తారు.
- ఈ రోజున లక్షలాది మంది భక్తులు తలకట్టు, మొక్కులు చెల్లించుకుంటారు.
4. తలకట్టు సంప్రదాయం:
- భక్తులు మొక్కులు తీర్చేందుకు తలకట్టు (వైభవంగా అలంకరించి తలపై పోటు పెట్టడం) చేస్తారు.
- ఇది విశేష భక్తిస్వరూపంగా భావిస్తారు.
🙏 ఆధ్యాత్మిక విశిష్టత:
- ప్రజలు గంగమ్మతల్లి కోపాన్ని శాంతపరిచేందుకు జాతర నిర్వహిస్తారు.
- ఇది వ్యాధుల నివారణ, వర్షాభివృద్ధి, మరియు గ్రామ శాంతి కోసం జరుపుకునే ఉత్సవం.
- ఈ జాతరలో భాగంగా అమ్మవారిని ఆడపడుచుల్లా, కుటుంబసభ్యుల్లా భావించి పూజలు చేస్తారు.
