ఇవాళ భోధాయన అమావాస్య. భోధాయన ఋషి భారతీయ వేద, గణిత, సూత్రాల శాస్త్రాల్లో విఖ్యాతి చెందిన ప్రతిష్టాత్మక వ్యక్తి. ఆయన గణిత శాస్త్రంలో చేసిన కృషి ఎంతో ప్రత్యేకం. భోధాయన ఋషి, ఆపస్థంభ ఋషికి గురువుగా, లంబకోణ త్రిభుజంలో కర్ణం పొడవును గణించే పద్ధతిని సూత్రీకరించారు. నిజానికి, భోధాయన గుహ్య సూత్రాలు, పైథాగరస్ తన “పైథాగరస్ సిద్ధాంతం”ను ప్రతిపాదించడానికి ముందే ఈ విధానం గురించి తెలుపుతాయి. ఈ సూత్రాలను అనుసరిస్తూ, భోధాయన కుటుంబాల వారసత్వ సాంప్రదాయం ప్రకారం, అమావాస్య తర్పణాలు చతుర్దశి రోజుననే నిర్వర్తిస్తారు.
పురాణాలలో చెప్పబడిన కథనం ప్రకారం, మహాభారత యుద్ధ కాలంలో, కౌరవులు యుద్ధ ప్రారంభ కార్యక్రమాలను అమావాస్య తిథిలో ప్రారంభించాలని ప్రయత్నించేవారు. అయితే, ధర్మప్రతీక శ్రీ కృష్ణుడు, వారు అనుకున్న తీర్పును రద్దు చేయడానికి, ఒక రోజు ముందే, అంటే చతుర్దశి తిథి రోజునే తర్పణాలు చేశారు. ఈ క్రమాన్ని చూసి, సప్త ఋషులు కూడా తమ తర్పణాలను చతుర్దశి రోజునే ప్రారంభించారు. భోధాయన సూత్రీకులు కూడా ఈ సంఘటన ఆధారంగా, తమ తర్పణాలు చతుర్దశి రోజునే నిర్వహించడం మొదలుపెట్టారు.
ఈ విధంగా, భోధాయనుడు, గణితశాస్త్రంలో తన కృషితో మాత్రమే కాదు, ధార్మిక నియమాలను, పితృకార సాంప్రదాయాలను కూడా సమగ్రంగా రూపొందించినవాడని మనం గ్రహించవచ్చు. ఈ కారణంగా ఈ చతుర్దశి తిథి “భోధాయన అమావాస్య”గా ప్రసిద్ధమైంది. ఈ రోజు పితృకారాలు, తర్పణలు చేసి, మన పూర్వికులకు శాంతి ప్రసాదించడం ద్వారా మనకు ఆనందం, కృతజ్ఞత, సౌభాగ్యం లభిస్తుందని పురాణాలు చెబుతున్నాయి.
