శీతలా దేవి కథను విస్తృతంగా వివరించడానికి, హిందూ పురాణాలు, జానపద కథల ఆధారంగా ఆమె జన్మ, ఆమె శక్తి, , భక్తులకు ఆమె అందించే రక్షణ గురించి చర్చిద్దాం. శీతలా దేవి దుర్గాదేవి లేదా పార్వతీదేవి యొక్క అవతారంగా భావించబడుతుంది. ఆమె పేరు “శీతల” అంటే “చల్లదనం” అని అర్థం. ఆమె అంటువ్యాధులు (ముఖ్యంగా పొంగు, ఆటలమ్మ వంటి వ్యాధులు) నుండి రక్షణ కల్పిస్తుంది. స్కంద పురాణం వంటి గ్రంథాలలో ఆమె గురించి ప్రస్తావన ఉంది. ఇప్పుడు ఆమె కథలను వివరంగా చూద్దాం.
శీతలా దేవి ఉద్భవం- జ్వరాసురుడు కథ
పురాణాల ప్రకారం, ఒకసారి జ్వరాసురుడు అనే రాక్షసుడు ప్రపంచంలో జ్వరం (ఫీవర్), బ్యాక్టీరియా రూపంలో వ్యాధులను వ్యాపింపజేశాడు. ఈ రాక్షసుడు శివుని చెమట నుండి జన్మించాడు. అతను పిల్లల రక్తాన్ని కలుషితం చేసి, జ్వరం, వ్యాధులతో బాధపరిచాడు. దీనిని చూసి, కాత్యాయని దేవి (దుర్గాదేవి యొక్క రూపం) శీతలా దేవిగా అవతరించింది. ఆమె పిల్లల రక్తాన్ని శుద్ధి చేసి, జ్వరం కలిగించే బ్యాక్టీరియాను నాశనం చేసింది. శీతలా దేవి గాడిదపై స్వారీ చేస్తూ, చేతిలో చీపురు (జెర్మ్స్ను తుడిచివేయడానికి), జల్లెడ (విన్నోయింగ్ ఫ్యాన్), చల్లని గంగా జలం ఉన్న కుండ, వేప ఆకులు (చర్మ వ్యాధులకు ఔషధం) పట్టుకుని కనిపిస్తుంది. ఆమె జ్వరాసురుడిని జయించి, భక్తులకు చల్లదనం, ఆరోగ్యాన్ని ప్రసాదిస్తుంది. ఈ కథ దేవి మహాత్మ్యం, స్కంద పురాణంలో ప్రస్తావించబడింది.
మరొక వెర్షన్లో, శీతలా దేవి యాగంలోని అగ్ని నుండి ఉద్భవించింది. బ్రహ్మదేవుడు ఆమెకు ఉరద్ దాల్ గింజలను తీసుకువెళ్లమని చెప్పాడు. జ్వరాసురుడు ఆమెతో పాటు వచ్చాడు. ఆ గింజలు పాక్స్ జెర్మ్స్గా మారి, దేవతలు, మానవులను బాధించాయి. చివరికి, భక్తులు ఆమెను పూజించడం ద్వారా వ్యాధుల నుండి రక్షణ పొందారు.
రాణి – పొంగు వ్యాధి కథ
మరొక ప్రసిద్ధ కథలో, ఒక దయాళువైన రాణి పొంగు వ్యాధితో బాధపడుతుంది. ఆమె శివునికి ప్రార్థించగా, శివుడు శీతలా దేవి ద్వారా వ్యాధి నివారణ అవుతుందని చెప్పాడు. శీతలా దేవి శివుడు, పార్వతీదేవి యొక్క సంయోగం నుండి జన్మించింది. ఆమె వేసవి కాలంలో వ్యాపించే వ్యాధుల నుండి రక్షిస్తుంది. ఈ కథ ఆమెను దయామయురాలిగా, ఆరోగ్య రక్షకురాలిగా చూపిస్తుంది.
జానపద కథ: అత్తమామలు- దయ కథ
ఒక జానపద కథలో, ఒక మహిళకు ఇద్దరు కోడళ్లు ఉంటారు. చిన్న కోడలు రంధన్ చత్ రోజు వంట చేస్తూ, పొయ్యి బూడిదను ఆర్పకుండా నిద్రపోతుంది. శీతలా దేవి, ఆ రోజు ఇళ్లను సందర్శిస్తూ, వేడి బూడిదతో కాలిపోతుంది. కోడలు కొడుకును శపిస్తుంది. మరుసటి రోజు కొడుకు చనిపోతాడు. అత్తమ్మ సలహాతో, కోడలు శీతలా దేవిని క్షమాపణ కోరుతూ ప్రయాణిస్తుంది. దారిలో విషపూరిత సరస్సులు, పోట్లాడుతున్న ఎద్దులు, ముసలావిడను సహాయం చేస్తుంది. చివరికి శీతలా దేవి ప్రత్యక్షమై, కొడుకును తిరిగి ఇస్తుంది. ఆమె సరస్సులు, ఎద్దులు పూర్వజన్మలో చెడు చేసిన మహిళలు అని చెప్పి, వారిని రక్షించమని చెప్తుంది. పెద్ద కోడలు అసూయతో అదే చేయాలనుకుంటుంది కానీ, సహాయం చేయకపోవడంతో విఫలమవుతుంది. ఈ కథ దయ, సహాయం యొక్క ప్రాముఖ్యతను బోధిస్తుంది.
శీతలా దేవి పూజ-విశ్వాసాలు
ఈ కథలు శీతలా దేవిని అంటువ్యాధుల నుండి కాపాడే శక్తిగా చూపిస్తాయి. భక్తులు ఆమెను పూజించి, వ్రతం ఆచరిస్తారు. ఈరోజు వంట చేయకుండా, మునుపటి రోజు తయారుచేసిన చద్దన్నం, చద్ది కూరలు నైవేద్యంగా సమర్పించి తింటారు. ఇది వ్యాధులు సోకకుండా కాపాడుతుందని విశ్వాసం. సింధీలు “వడి తాద్రి”గా జరుపుకుంటారు, ఇక్కడ “తాద్రి” అంటే చల్లదనం. ఆమె పూజ శుభ్రత, ఆరోగ్యాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది.
