ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని తూర్పు గోదావరి జిల్లాలో ఉన్న అప్పనపల్లి గ్రామం, శ్రీ బాలాజీ వెంకటేశ్వర స్వామి వారి ఆలయం ద్వారా ఎంతో ప్రసిద్ధి చెందిన పవిత్ర భూమి. “కొబ్బరికాయలో వెలసిన బాలాజీ”గా సుప్రసిద్ధమైన ఈ ఆలయానికి వచ్చే భక్తుల సంఖ్య రోజు రోజుకీ పెరుగుతుంది. ఇది కేవలం ఒక దేవాలయం మాత్రమే కాదు – ఇది విశ్వాసం, భక్తి, చరిత్ర, ఆశ్చర్యకరమైన సంఘటనల కలయిక.
ఈ ఆలయం చుట్టూ తిరిగే కథలు, చరిత్ర, విశేషాలు మనిషి మనసును తాకేలా ఉంటాయి. ఈ ఆలయం విశిష్టతను తెలుసుకునే ముందు, ఈ గ్రామానికి “అప్పనపల్లి” అనే పేరు ఎలా వచ్చిందో చూద్దాం.
అప్పనపల్లి పేరు వెనక చరిత్ర:
పూర్వకాలంలో ఒక వాయువేగుల (నూకల) వంశానికి చెందిన ఋషి, అప్పన అనే పేరు కలవారు, లోక కళ్యాణార్ధంగా ఇక్కడ తపస్సు నిర్వహించారు. అప్పటి కాలంలో ఇది వేద పఠన కేంద్రంగా పేరొందింది. బ్రాహ్మణులు వేద మంత్రాల ఉచ్చారణతో పరిసర ప్రాంతాన్ని పవిత్రంగా మార్చేవారు. అప్పటినుండే ఈ గ్రామం పేరు “అప్పనపల్లి”గా స్థిరమైంది.
కొబ్బరికాయలో వెలసిన వెంకటేశ్వరుడు:
ఈ ఆలయ చరిత్ర ఎంతో అరుదైనది, అత్యద్భుతమైనది. మొల్లేటి రామస్వామి అనే కొబ్బరి వర్తకుడు, శ్రీమతి వాయువేగుల శీతమ్మ గారి ఇంట్లో వర్తక కార్యకలాపాలు నిర్వహించేవాడు. ఓ రోజు, కొబ్బరి రాశిలో ఉన్న ఒక కొబ్బరి కాయలో శ్రీ వేంకటేశ్వరుని తిరునామాలను చూసి ఆశ్చర్యపోయాడు. అదే నిమిషంలో ఆయనకు ఒక ఆధ్యాత్మిక అనుభూతి కలిగింది – ఆ కొబ్బరికాయలో స్వామివారు స్వయంగా వెలసినట్టు బలమైన నమ్మకం కలిగింది.
ఆ కొబ్బరికాయను ఆలయ రూపంలో ప్రతిష్ఠించి, అక్కడే స్వామివారిని ఆరాధించడం ప్రారంభించారు. ఇది క్రమంగా భక్తుల విశ్వాసంతో, ఆలయ సేవలతో, వైభవంతో పెద్ద పవిత్ర క్షేత్రముగా అభివృద్ధి చెందింది.
ఆలయ విశిష్టతలు:
ఈ ఆలయంలో రెండు వెంకటేశ్వర స్వామి విగ్రహాలు ఉన్నాయ్. ఒకదాన్ని “కళ్యాణ వెంకటేశ్వరుడు”గా పిలుస్తారు, ఇది పాత ఆలయ విగ్రహం. మరోదాన్ని భక్తులు “బాలాజీ”గా పిలుస్తారు. తూర్పు భారతదేశం మొత్తం మీద ఇది ఒక ప్రసిద్ధ బాలాజీ దేవాలయం.
భక్తులు విశేషంగా గమనించే ఒక విశేషం – ధ్వజస్తంభం కథ.
ధ్వజస్తంభం వెనుక ఉన్న అద్భుత కథ:
మొల్లేటి రామస్వామి, గ్రామ ప్రముఖులతో కలిసి ధ్వజస్తంభం కోసం మంచి చెట్టును కొనాలనుకుని వెళ్ళారు. కానీ ధర విషయంలో అవగాహన లేకపోవడంతో వెనుదిరిగారు. కొన్ని రోజుల తరువాత గోదావరిలో భారీ వరదలు వచ్చాయి. అప్పటి వరదల్లో ఆ చెట్టు అలా అప్పనపల్లి తీరానికి తేలించి వచ్చింది. దాన్ని స్వామివారి ధ్వజస్తంభంగా ప్రతిష్ఠించి, అదొక దివ్య సంకేతంగా పరిగణించారు. ఇది భక్తులలో మరింత నమ్మకాన్ని కలిగించే సంఘటనగా నిలిచింది.
ఆలయ సేవలు – భక్తులకు ఆధారస్తంభాలు:
రామస్వామి నిస్వార్థ సేవతో తిరుమల స్థాయిలో అన్నదాన సేవలు, రాత్రివాస సదుపాయాలు, మ్యూజిక్, వేదపఠన కార్యక్రమాలు మొదలయ్యాయి. గోవింద నామస్మరణతో నిండిన ప్రాంగణం ప్రతి రోజు పండుగ వాతావరణాన్ని కలిగించేది.
అయితే, కాలక్రమంలో ప్రభుత్వ దేవాదాయ శాఖ ఆధీనంలోకి ఆలయం వెళ్లిన తరువాత, పాత కార్యవర్గాన్ని రద్దు చేయడం, సేవలు తగ్గించడం వల్ల భక్తుల రాక తగ్గింది. ఆలయ ఆదాయం కూడా తగ్గిపోయింది.
అయితే ఇటీవల భక్తుల ఒత్తిడితో, పాత విధానాలన్నీ తిరిగి పునరుద్ధరించబడ్డాయి. మళ్లీ భక్తులు సమూహాలుగా వచ్చి దర్శనం చేసుకుంటున్నారు. ప్రస్తుతం ఈ ఆలయం తిరిగి తన గౌరవాన్ని సంపాదించుకుంటోంది.
పాత దేవాలయం – అప్పన ముని తపస్సు స్థలం:
ప్రధాన దేవాలయానికి కొద్దిదూరంలో పాత దేవాలయం ఉంది. ఇదే అప్పన ఋషి తపస్సు చేసిన ప్రదేశం. ఇక్కడ “కళ్యాణ కట్ట” అనే ప్రదేశం ఉంది. భక్తులు గోదావరిలో స్నానం చేసి పాత దేవాలయ దర్శనం చేస్తారు. అక్కడ తలనీలాలు సమర్పించి మళ్లీ గోదావరిలో స్నానం చేసి ప్రధాన బాలాజీ ఆలయంలో స్వామిని దర్శించుకుంటారు. ఇది ఆనవాయితీగా భక్తులలో కొనసాగుతోంది.
భక్తుల అనుభవాలు – మానవ హృదయాలను తాకే విశేషాలు:
ఈ ఆలయానికి వచ్చే భక్తులు ఎన్నో మానసిక నెమ్మదిని పొందుతున్నట్లు తెలిపారు. కొంతమంది భక్తులు “ఇక్కడ దేవుడిని చూసాక నా జీవితం మారిపోయింది” అని చెబుతారు. కొంతమందికి స్వామివారు కలలలో దర్శనమిచ్చిన సంఘటనలు కూడా నమోదయ్యాయి.
ఒక ముస్లిం యువతి తన కుటుంబ సమస్యల పరిష్కారం కోసం ఆలయాన్ని దర్శించి, ప్రార్థనలు చేసి కొన్ని రోజుల్లోనే సమస్యలు పరిష్కారమవడంతో తన జీవితాన్ని ఈ ఆలయ సేవకే అంకితం చేసిందని చెబుతారు.
లోకేషన్ మరియు ప్రయాణ సమాచారం:
- కాకినాడ నుండి: 70 కిలోమీటర్లు
- రాజమహేంద్రవరం నుండి: 85 కిలోమీటర్లు
- అమలాపురం నుండి: 35 కిలోమీటర్లు
పరిశుభ్రమైన గ్రామీణ వాతావరణంలో ఉన్న ఈ ఆలయం, సముద్రానికి దగ్గరగా ఉండటంతో పర్యాటక ఆకర్షణగా కూడా నిలుస్తోంది.
అప్పనపల్లి శ్రీ బాలాజీ ఆలయం ఒక భక్తి ఆలయం మాత్రమే కాదు – ఇది మన విశ్వాసానికి నిలయంగా నిలిచిన చోటు. కొబ్బరికాయలో స్వయంగా వెలసిన దేవుడు అనే అపూర్వ విశ్వాసం, పునరుద్ధరించబడిన ఆచారాలు, ధ్వజస్తంభ కథలు – ఇవన్నీ కలిపి ఇది ఒక ప్రాణవంతమైన ఆధ్యాత్మిక క్షేత్రంగా రూపుదిద్దుకుంది.
