బీహార్‌ రాజకీయాలు ఎప్పుడూ అంచనా వేయలేనివి. ఇక్కడి ఓటర్ల మనసు ఎంత లోతుగా మారుతుందో అర్థం చేసుకోవడం కష్టం. ఈసారి కూడా అదే జరిగింది. రెండు విడతల్లో జరిగిన అసెంబ్లీ ఎన్నికల అనంతరం వెలువడిన ఎగ్జిట్‌ పోల్స్‌ మళ్లీ ఎన్డీయేనే అధికారంలోకి వస్తుందని సూచిస్తున్నాయి. ప్రశ్న ఏమిటంటే — నితీష్‌ కుమార్‌ 2020 తరువాత రెండు సార్లు కూటములు మార్చినా, ప్రజలు ఆయనపట్ల మళ్లీ విశ్వాసం ఎందుకు చూపించారు?
ఇది వ్యక్తిత్వ రాజకీయాల కన్నా, సామాజిక సమీకరణాల విజయగాథగా కనిపిస్తుంది. బీహార్‌ రాజకీయాల్లో కుల వ్యవస్థకు ఉన్న బలమైన పట్టును ఎవ్వరూ విస్మరించలేరు. నితీష్‌ కుమార్‌ తన “సమాజ సమీకరణం” రాజకీయాన్ని మరలా అద్భుతంగా ఉపయోగించుకున్నారు. కోయరి, కుర్మీ, మాధేశీ, ముస్లిం ఓటర్లలో విభజన వచ్చినప్పటికీ, నితీష్‌ లక్ష్యంగా పెట్టుకున్న “సైలెంట్‌ ఓటర్‌” వర్గం చివరికి ఆయనకే తోడయ్యింది.
మరో కీలక అంశం — “అనుభవం vs ఆవేశం” పోరు. మహగట్‌బంధన్‌ యువ నాయకత్వం ఉత్సాహంతో ఉన్నప్పటికీ, పరిపాలనా అనుభవం, స్థిరత్వం కోరుకున్న ప్రజలు నితీష్‌కే అవకాశమిచ్చారు. 2020 ఎన్నికల తర్వాత ఆయన చేసిన రాజకీయ మార్పులు ప్రజలకు “పనిచేసే నాయకుడు, కానీ రాజకీయంగా చతురుడు” అనే భావనను బలపరిచాయి. బీహార్‌ ప్రజలు రాజకీయ నమ్మకాన్ని వ్యక్తిత్వం ఆధారంగా కాకుండా, తమ జీవనోపాధికి మేలు చేసేలా అంచనా వేస్తారు.
అంతేకాదు, కేంద్రంలోని బీజేపీ యంత్రాంగం కూడా ఈసారి ఎన్డీయేకు పెద్ద మద్దతు అందించింది. మోదీ ప్రభుత్వ పథకాల ప్రయోజనం గ్రామీణ ప్రాంతాలకు చేరింది. ఉజ్వల గ్యాస్‌, పీఎం కిసాన్‌, పీఎం హౌసింగ్‌ వంటి పథకాలు ప్రజల మదిలో ముద్ర వేశాయి. దాంతో బీహార్‌ ఓటర్లు “రాజకీయ స్థిరత్వం” అనే పేరుతో ఎన్డీయేకి గ్రీన్‌ సిగ్నల్‌ ఇచ్చినట్లు కనిపిస్తుంది.
ఇక నితీష్‌ కుమార్‌ వ్యక్తిగత ప్రతిష్ఠ — ఆయనకు ఉన్న “సుశాసన్‌ బాబు” అనే ట్యాగ్‌ — ఇప్పటికీ బీహార్‌లో పనిచేస్తూనే ఉంది. విద్య, మౌలిక వసతులు, మహిళా సాధికారత వంటి రంగాల్లో ఆయన చేసిన మార్పులు ఇప్పటికీ ఓటర్ల మదిలో ఉన్నాయి.
మొత్తం మీద బీహార్‌ ఫలితాలు “ఆలోచించిన విధంగా కాకపోయినా, అంచనా వేసిన విధంగానే” వచ్చాయి. కూటములు మారినా, ఆడిన గేమ్‌ అదే — సమీకరణాల రాజకీయమే. నితీష్‌ కుమార్‌ మరోసారి బీహార్‌ రాజకీయ పటాన్ని తనకు అనుకూలంగా మలచుకున్నారని చెప్పడం అతిశయోక్తి కాదు.
